28 студзеня, выступаючы са штогадовым пасланнем, Аляксандр Лукашэнка назваў дзве прычыны, паводле якіх Беларусь можа ўступіць у вайну, — гэта прамы напад на яе і прамы напад на яе саюзніка, Расійскую Федэрацыю. Аднак ужо 4 лютага ў інтэрв'ю расійскаму журналісту Уладзіміру Салаўёву ён фактычна назваў яшчэ і трэцюю прычыну — напад Украіны на Данбас (відаць, меліся на ўвазе самаабвешчаныя рэспублікі ДНР і ЛНР): «Мінск і Масква дадуць сумесны адказ, калі Кіеў пачне вайну супраць Данбаса» — цытуе яго словы РИА «Новости».
Лукашэнка тут фактычна паўтарыў тое, што казалі і кажуць расійскія палітыкі і вайскоўцы.
28 студзеня начальнік расійскага генштаба Валеры Герасімаў заявіў: «Любыя правакацыі ўкраінскіх уладаў па сілавым урэгуляванні праблем Данбаса будуць спыняцца».
Фармальна кажучы, «сумесны адказ» не абавязкова мяркуецца ваенным — размова можа ісці аб санкцыях або аб пастаўках узбраенняў у самаабвешчаныя рэспублікі.
Але Салаўёў з дапамогай удакладняючых пытанняў высветліў у Лукашэнкі, што размова ідзе менавіта аб ваенным адказе:
«Адно з пытанняў тычылася таго, як павядзе сябе беларускае войска, калі ўкраінскія ўлады вырашацца на ўжыванне сілы супраць Данбаса. „Гэтак жа, як расійская“, — адказаў на гэта Лукашэнка. На ўдакладняючае пытаньне, ці будзе гэта сумесным адказам Беларусі і Расіі, ён сказаў: „Натуральна“. Пры гэтым Лукашэнка выказаў упэўненасць у тым, што гэта ЗША падштурхоўваюць Кіеў да вайны. На яго думку, расійскі лідэр Уладзімір Пуцін правільна паводзіць сябе ў гэтай сітуацыі. „Я гэта падтрымліваю. Мы намалявалі „чырвоныя лініі“. Наступіў на „чырвоную лінію“ — атрымлівай!“ — працягнуў Лукашэнка. На пытанне, ці можа быць адказам ракетны ўдар па тэрыторыі Украіны, Лукашэнка адказаў: „Ня толькі“».
Калі адказ мяркуецца з выкарыстаннем беларускага войска, калі адказ мяркуецца «не толькі» ракетны (але і ракетны, як можна зразумець, таксама), то гаворка ідзе пра менавіта ваенныя дзеянні, у якіх возьмуць удзел беларускія войскі.
А як жа толькі дзве прычыны, пры якіх Беларусь будзе ваяваць, сфармуляваныя ў пасланні? Самаабвешчаныя рэспублікі не з'яўляюцца часткамі ані Беларусі, ані Расіі, прычым і Мінск, і Масква афіцыйна лічаць іх тэрыторыяй Украіны.
Так што было дзве прычыны, а зараз з'явілася трэцяя. Лукашэнку даціснулі.
Як, праз каго — гэта невядома. Магчыма, міністр абароны РФ Сяргей Шайгу, які наведаў Беларусь і сустрэўся з Лукашэнкам, перадаў яму крамлёўскае пасланне, што адсядзецца нават у адносным баку не атрымаецца і што Лукашэнка павінен адстойваць «чырвоныя лініі» Крамля, а не свае ўласныя, намаляваныя ў пасланні літаральна некалькі дзён таму.
З заяваў Лукашэнкі Салаўёву, дарэчы, наўпрост не вынікае, што ў выпадку расейска-ўкраінскай вайны беларускія салдаты абавязкова будуць у ёй непасрэдна ўдзельнічаць.
Але гэта ўжо пытанне аператыўнай і палітычнай мэтазгоднасці, якую будзе вызначаць Уладзімір Пуцін. Спатрэбіцца з аператыўнага пункту гледжання — будуць выкарыстоўвацца. Захочацца Пуціну, каб Мінск прынёс прысягу вернасці крывёй — паедуць беларускія салдаты забіваць украінцаў.
Як паляцелі ў Казахстан у межах місіі АДКБ. Знайшлося б у Расіі дадатковых 250 дэсантнікаў, каб паслаць іх у Алматы замест беларускіх. Але была патрэба ў беларускіх. І патрэба не столькі ваенная, колькі палітычная.
Зрэшты, беларускае войска Пуціну ў рэалізацыі яго планаў можа проста не спатрэбіцца. Але пасля заявы Лукашэнкі Салаўёву нішто іншае ўжо не можа прадухіліць удзел беларусаў у вайне.